Hoogbegaafdheid: wat is dat?
Hoogbegaafdheid is niet hetzelfde als een hoge score op een IQ-test. Hoogbegaafde kinderen hebben vaak al op jonge leeftijd een ontwikkelingsvoorsprong op leeftijdsgenootjes. Een omgeving die vanaf de geboorte het jonge kind emotioneel en cognitief stimuleert, kan ervoor zorgen dat de intelligentie beter tot ontwikkeling komt. Daarnaast speelt ook de sociale omgeving een belangrijke rol. Het gezin, de school en vriendjes (‘peers’) zijn belangrijke factoren in de ontwikkeling van hoogbegaafd gedrag.
Om hoogbegaafd gedrag zichtbaar te maken, moeten drie persoonlijkheidskenmerken aanwezig zijn: hoge intellectuele capaciteiten, motivatie en creatief vermogen (Mönks 1995).
Hoogbegaafdheid is erfelijk, omdat intelligentie aan de genen verbonden is. Maar ook ouders die niet hoogbegaafd zijn, kunnen hoogbegaafde kinderen krijgen. Meestal komen in een gezin meerdere hoogbegaafde kinderen voor, maar ook dat hoeft niet altijd op te gaan.
Hoe weet ik of mijn kind hoogbegaafd is?
Dit is niet zo eenvoudig te bepalen. Wat je wél kunt doen, is aan de hand van kenmerken kijken of je je kind hierin kunt herkennen.
Vaak voorkomende kenmerken van hoogbegaafde kinderen:
- Ongewone alertheid vanaf zeer jonge leeftijd
- Sterke verbale begaafdheid: snel leren en het vermogen om snel verbanden te leggen
- Ongebruikelijk goed geheugen: onthouden veel informatie
- Ongebruikelijk grote woordenschat en complexe zinsbouw op jonge leeftijd
- Vergevorderd begrip van taalnuances, metaforen en abstracte ideeën
- Houden van het oplossen van rekenkundige problemen en puzzels
- Zelfstandig leren lezen en schrijven, vaak al voor ze voor het eerst naar school gaan
- Intense nieuwsgierigheid en een ongelimiteerde voorraad vragen
- Ongebruikelijke emotionele diepgang, intense gevoelens en reacties, hoogsensitief
- Denken abstract, complex, logisch vanuit inzicht
- Idealisme en rechtvaardigheidsgevoel vanaf jonge leeftijd
- Voelen zich sterk betrokken bij maatschappelijke en politieke kwesties
- Langere aandachtsspanne, volharding en intense concentratie
- Vaak in gedachten verzonken, neiging tot dagdromen
- Ongeduldig jegens eigen onvermogen en dat van anderen
- Het vermogen om basisvaardigheden sneller en met minder oefening te leren
- Stellen onderzoekende vragen, die verder gaan dan wat aangeleerd wordt
- Brede belangstelling en/of diepe belangstelling in een specifiek onderwerp
- Interesse in experimenteren en het dingen op andere manieren doen als gebruikelijk
- De neiging om ideeën of dingen op een niet voor de hand liggende manier te combineren
- Scherp en soms ongebruikelijk gevoel voor humor, houden van woordspelingen
- Houden ervan om zaken en mensen te organiseren door middel van complexe spelletjes of schema’s
- Sterke en levendige fantasie en creativiteit
Daarnaast hebben hoogbegaafde kinderen hele actieve hersenen en raken snel overprikkeld. Hieronder een korte beschrijving van verschillende vormen van overprikkeling die vaak voorkomen bij deze kinderen:
- Intellectueel: verslinden van boeken, nieuwe dingen leren etc. en kritische vragen stellen.
- Verbeelding: kunnen helemaal opgaan in hun fantasie in spelsituaties of in de klas.
- Emotioneel: dit kan zich uiten in betrokkenheid met anderen, maar ook in regelmatige
driftbuien en woedeaanvallen; angst en depressies komen veel voor bij hoogbegaafden. - Zintuigelijk: hebben een verhoogde ontvankelijkheid voor zintuigelijke ervaringen, dus beter kunnen zien, ruiken, horen, voelen etc. Dit kan zich uiten in bijvoorbeeld het intens voelen van ruwe sokken, labels in T-shirts, sneller afgeleid zijn op school, eerder gefrustreerd raken, gevoelig zijn voor de textuur van eten enz.
- Psychomotorisch: een vergrote mogelijkheid om actief en energiek te zijn. Hoogbegaafde kinderen houden van beweging en hebben een overschot aan energie. Dit kan zich ook uiten in impulsiviteit, rusteloosheid en nerveuze gewoonten.
Kijk wat Flow4U voor jou kan betekenen
Carmen Bolder staat voor je klaar, regel eenvoudig nu een kennismaking.
Natuurlijk hoeft je kind niet aan álle kenmerken voldoen om hoogbegaafd te zijn. Wil je meer informatie hierover, of wil je graag dat ik ga kijken of je gevoel klopt, maak dan een afspraak via het contactformulier.